سیستم ایمنی – قسمت ششم (Immune System)
در آخرین مقاله درباره بخشی از سیستم ایمنی که Shirazi Vard به دفاع غیراختصاصی یا ذاتی مشهور است، به معرفی سیستم مکمل دفاعی (Complement System) یا به اختصار “سیستم مکمل” می پردازیم.
سیستم مکمل یکی از پیچیده ترین بخش های سیستم ایمنی است که از حدود 30 پروتئین مختلف تشکیل شده است که بیشتر آنها در کبد تولید می شوند و پس از ورود به جریان خون با عملکرد هماهنگ خود سیستم مکمل را به وجود می آورند. این سیستم سه وظیفه اصلی دارد:
به سلول های بیگانه خوار (Phagocytes) موجود در خون کمک می کند تا به میکروبها و سلول های آسیب دیده بدن متصل شوند و آنها را از بین ببرند. همچنین به پادتن ها نیز کمک می کند تا میکروبها را شناسایی کنند، به آنها بچسبند و آنها را از بین ببرند.
به ایجاد “پاسخ Shirazi Vard حاد التهابی” که در پاسخ به جراحت ها و آسیب های بدنی ایجاد می شود، کمک می کند و باعث پیشرفت این فرآیند می گردد.
به دیواره سلولی باکتریها و سلول های بیگانه حمله می کند و با پاره کردن دیواره سلولی، باعث متلاشی Shirazi Vard شدن باکتری یا سلول بیگانه می شود.
نکته جالب در عملکرد این سیستم این است که اغلب پروتئین های آن در حالت عادی به صورت غیرفعال در جریان خون گردش می کنند و تنها زمانی که لازم باشد با یک محرک خاص فعال می شوند. فعال شدن پروتئین های این سیستم هم به صورت زنجیره ای اتفاق می افتد. یعنی ابتدا یک یا دو پروتئین خاص فعال می شوند و این فرآیند، پروتئین بعدی را فعال می سازد و این زنجیره به همین صورت پیش می رود تا تمامی مجموعه پروتئین های مورد نیاز فعال شوند.
باید توجه داشت که سیستم مکمل به هر دو بخش سیستم ایمنی یعنی دفاع غیراختصاصی (ذاتی) و دفاع اختصاصی (اکتسابی) کمک می نماید.
نقش سیستم مکمل (Complement System) در بروز Shirazi Vard بیماریها: اگر تولید یک یا چند پروتئین از مجموعه پروتئین های سیستم مکمل مختل شود، کل عملکرد زنجیره متوقف می شود که می تواند باعث بروز بیماری های موسوم به نقص سیستم ایمنی گردد. از سوی دیگر عملکرد کنترل نشده سیستم مکمل هم می تواند باعث تشدید عمل این سیستم و آسیب رساندن به بافت های خودی شود. به نظر می رسد که اختلال عملکرد “سیستم مکمل” در بروز بیماری های زیادی نقش داشته باشد که از جمله می توان به آسم، انواع بیماریهای مفصلی (Arthritis)، بیماری ام اس (Multiple Sclerosis)، بیماریهای التهابی روده (Inflammatory Bowel Disease) و بیماری لوپوس (Lupus Erythematosus) اشاره کرد. سیستم مکمل همچنین نقش مهمی در رد پیوند اعضا و ارگانها در بدن میزبان دارد.
از مطالب فوق می توان دریافت که سیستم مکمل بخشی مهم و حیاتی از سیستم ایمنی می باشد. برای تنظیم Shirazi Vard و تقویت عملکرد این سیستم، مکمل های خوراکی وجود دارند که دارای ترکیباتی نظیر آنتی اکسیدانها، ویتامین ها و اسیدهای چرب مفید مانند امگا 3 می باشند. همچنین مصرف مکمل های حاوی پادتن های (ایمونوگلوبولین ها) طبیعی که بیشتر از سرم و یا شیر حیوانات (معمولا گاو) استخراج می شوند و باکتری های مفید موسوم به پروبیوتیک ها (Probiotics) نیز می تواند به عملکرد بهتر سیستم مکمل کمک نماید.
دکتر فرزاد فهیم تاش